Strona główna Turystyka Ringstand 58c „Tobruk”

Ringstand 58c „Tobruk”

7405
0
PODZIEL SIĘ
Nazwa: Ringstand 58c, RS-58c, Baumform 201, „Tobruk”
Państwo: Niemcy (III Rzesza)
Przedział czasowy: 1943-1945 (1942-1956)
Przeznaczenie: Schron bojowy, schron obserwacyjny
Typ: Schron lekki
Odporność: D
Grubość ścian/stropu: 0,4 m/0,4 m
Pancerze: Brak
Uzbrojenie: Karabin maszynowy (np. MG 34, MG 42) lub granatnik ppanc. (np. Panzerfaus, Panzerschreck) lub lekki miotacz płomieni (np. FnW 41)
Obsługa: 1 lub 2 osoby
Opis:

 

Schron składał się z dwóch niewielkich pomieszczeń – izby bojowej z otwartym stropem oraz izby amunicyjnej stanowiącej jednocześnie ukrycie podczas bombardowania czy ostrzału artyleryjskiego. Oba pomieszczenia tworzyły jednolity blok betonu posadowiony tuż pod powierzchnią ziemi.

Niższa i wyniesiona wyżej względem izby amunicyjnej izba bojowa, zaopatrzona była w okrągły otwór w stropie. Dzięki takiej konstrukcji, strzelec bądź obserwator, mógł wystawić ponad poziom gruntu głowę i częściowo ramiona, co pozwalało na wygodne prowadzenie ognia czy obserwacji (w zakresie 360o) z zachowaniem minimalnej ekspozycji na wrogi ostrzał. Otwór zakończono betonowym kołnierzem dającym dodatkową osłonę i pozwalającym na zamontowanie w nim uniwersalnej lawety z płytą stalową. Na kołnierzu z reguły malowano podziałkę kontową lub oznaczano sektory ostrzału co pozwalało na skuteczniejsze prowadzenie ognia (poprawiało orientację strzelca). Takie stanowisko zaopatrzyć można było w każdy wykorzystywany przez Niemców karabin maszynowy a także w środki zwalczania pojazdów pancernych w postaci ręcznych granatników przeciwpancernych czy w lekkie miotacze płomieni. Na obiektach typu Tobruk instalowano również lekką wieżyczkę pancerną czy wieżę czołgową od francuskiego czołgu lekkiego FT 17.

Izba amunicyjna, zagłębiona o około metr niżej niż izba bojowa, prócz funkcji magazynowych i ochronnych, spełniała również rolę bloku wejściowego. W jej bocznej ścianie umieszczono niewielki otwór wejściowy, który można było zamknąć drewnianymi drzwiami obitymi blachą. Ze względu, iż wejście znajdowało się poniżej poziomu gruntu, niezbędne było wykopanie rowu dobiegowego do obiektu

Przykłady miejsc zastosowania: Międzyrzecki Rejon Umocniony (FF OWB), Pozycja Pilska, Wał Atlantycki

Bibliografia: „Fortyfikacje III Rzeszy w rysunkach przestrzennych” – R.M. Jurga, Zielona Góra 2010; „Fortyfikacje III Rzeszy” – J.E. Kaufmann, H.W. Kaufmann, R.M. Jurga, Poznań 2011. „Międzyrzecki Rejon Umocniony – mapa turystyczna” – T. Gołębiewski, J. Biesiadka, R. Banaś, Poznań 2012; „Międzyrzecki Rejon Umocniony 1934-1945” – J. Miniewicz, B. Perzyk, Warszawa 1993; „Międzyrzecki Rejon Umocniony” – A. Toczewski, Zielona Góra 2001; „Grupa Warowna Werkgruppe ‚Scharnhorst'” – A. Kędryna, R.M. Jurga, Kraków 1994.

W latach 30-tych XX wieku, miasto portowe Tobruk zlokalizowane na terenie Libii, zostaje ufortyfikowane przez włoskiego marszałka Italo Balbo. Wokół miasta rozlokowano liczne punkty umocnione oparte o stanowiska dział przeciwpancernych oraz gniazda karabinów maszynowych. Stanowiska strzeleckie ukryto w niewielkich schronach o otwartej konstrukcji stropu, zagłębionych równo z powierzchnią gruntu. Konstrukcja taka dawała odpowiednią ochronę dla obrońców, jednocześnie stanowiąc trudny cel dla atakujących. Uważa się, że to właśnie te niewielkie obiekty fortyfikacyjne stały się pierwowzorem dla jednych z najbardziej rozpowszechnionych schronów niemieckich II wojny światowej, a mianowicie stanowisk Ringstand 58c, zwanych potocznie od swych pierwowzorów Tobrukami. Jednak podobne obiekty w fortyfikacji niemieckiej występowały już wcześniej.

Po raz pierwszy w dokumentach nazwy Ringstand użyto w 1942. Jednakże obiekty o podobnych założenia zaczęły powstawać na Wale Zachodnim już w 1940 roku. Wówczas były to Offener Beobachter, czyli odkryte punkty obserwacyjne. Takie punkty wkomponowywano zazwyczaj w jedną z bocznych ścian większych obiektów fortyfikacyjnych (serii 600). Dopiero w 1943 roku masowo zaczyna stosować się wersję RS-58c, która występowała jako oddzielne działo fortyfikacyjne. Projekt ten bardzo szybko zyskał uznanie i rozpowszechnił się na niemal wszystkich frontach ze względu na jego niezaprzeczalne walory. A mianowicie, dzięki niewielkim rozmiarom schrony typu Tobruk były tanie i szybkie w budowie, możliwe do posadowienia niemal w każdym terenie a przez swoją konstrukcję, bardzo trudne do zlokalizowania.

Mocną stroną stanowiska Ringstand 58c była możliwość wyposażenia schronu w szeroką gamę broni, zarówno przeciwko sile żywej, jak i przeciw pojazdom pancernym. W razie potrzeby szybkie przezbrojenie obiektu również nie stanowiło problemu. Najczęściej stosowanym uzbrojeniem stały się różnego rodzaju karabiny maszynowe. Zastosowanie uniwersalnej lawety pozwalało na montaż wszystkich karabinów maszynowych rodzimej produkcji, takich jak MG 34, MG 42 czy lotniczego MG 15 oraz zdobycznych jak chociażby francuskiego karabinu maszynowego Hotchkiss. Posadowienie lawety na specjalnym pierścieniu pozwalało na prowadzenie ognia okrężnego w zakresie 360o. Dla dodatkowej ochrony strzelca, instalowano niewielką płytę stalową. Prócz broni maszynowej, załoga schronu mogła posługiwać się ręcznymi granatnikami przeciwpancernymi, jak Panzerfaust czy Panzerschreck a także lekkimi miotaczami płomieni. W niektórych przypadkach na schronie typu Tobruk montowano wieże czołgowe ze zdobycznych, francuskich czołgów lekkich FT 17. Konstrukcja FT 17 jako przestarzała, wywodząca się jeszcze z okresu I wojny światowej, nie nadawała się do prowadzenia walki w polu, jednakże ich wieże znajdowały zastosowanie właśnie w fortyfikacji lekkiej.

Ze względu na rozmiary, schron typu Ringstand 58c nie posiadał zaplecza socjalnego dla załogi a jedynym wyposażeniem, oprócz drewnianych drzwi obitych blachą, mógł być niewielki piecyk okopowy montowany w okresie jesienno-zimowym. Załogę stanowiło od jednego do dwóch żołnierzy, którzy poza walką bytować mogli na zapleczu frontu wykorzystując obiekt jedynie podczas prowadzenia walki czy obserwacji przedpola.

Jako schron tani i szybki w budowie a jednocześnie bezpieczny, Ringstand 58c stał się najbardziej rozpowszechnionym, seryjnym dziełem w niemieckiej fortyfikacji w czasie II wojny światowej. Schronów RS-58c używano na niemal wszystkich frontach, zarówno jako wzmocnione punkty oporu w fortyfikacji polowej, jak i w fortyfikacji stałej jako wsparcie dla większych i cięższych obiektów i wypełnienie luk w liniach obrony. W samej Skandynawii na Wale Atlantyckim wybudowano niema 2 000 obiektów typu Tobruk. Dziś obiekty typu RS-58c podziwiać można w wielu miejscach Polski, m.in. w Muzeum Fortyfikacji i Nietoperzy w Pniewie w obrębie Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, gdzie prócz stanowisk w terenie, można podziać również odkopaną bryłę schronu. Również w stolicy znajduje się około 30 stanowisk Ringstand 58c z czego jeden został przeniesiony na teren Muzeum Powstania Warszawskiego.

Bibliografia: „Fortyfikacje III Rzeszy w rysunkach przestrzennych” – R.M. Jurga, Zielona Góra 2010; „Fortyfikacje III Rzeszy” – J.E. Kaufmann, H.W. Kaufmann, R.M. Jurga, Poznań 2011. „Międzyrzecki Rejon Umocniony – mapa turystyczna” – T. Gołębiewski, J. Biesiadka, R. Banaś, Poznań 2012; „Międzyrzecki Rejon Umocniony 1934-1945” – J. Miniewicz, B. Perzyk, Warszawa 1993; „Międzyrzecki Rejon Umocniony” – A. Toczewski, Zielona Góra 2001; „Grupa Warowna Werkgruppe ‚Scharnhorst'” – A. Kędryna, R.M. Jurga, Kraków 1994.